STANISŁAW MIKOŁAJCZYK

Premier Rządu RP na Uchodźstwie.patron
Urodzony: 1901 r. Holsterhausen - Westfalia
Zmarł: 13 grudnia 1966 r. w Washington

    Stanisław Mikołajczyk, urodził się w 1901 r. Polityk, działacz ruchu ludowego. W latach 1918–20 uczestnik powstania wielkopolskiego i wojny polsko-bolszewickiej. W latach 1920–31 w PSL, 1930–35 poseł na sejm. Walczył w kampanii wrześniowej,  następnie na emigracji we Francji i Wlk. Brytanii. W latach 1940–43 wicepremier, a od lipca 1943 do listopada 1944 premier rządu RP na uchodźstwie. Zwolennik porozumienia z ZSRR. W czerwcu 1945 uczestnik konferencji moskiewskiej w sprawie utworzenia TRJN, powrócił do Polski. Wicepremier w TRJN. W latach 1945–47 poseł do KRN. Organizator legalnej antykomunistycznej opozycji w kraju. W październiku 1947 r. w obawie przed aresztowaniem przedostał się za granicę. Osiadł w USA. Został pozbawiony obywatelstwa polskiego przez sejm PRL. Zmarł w 1966 r.
    Co prawda ukończył tylko szkołę podstawową i kurs na Uniwersytecie Ludowym koło Gniezna, ale należy go jednak zaliczyć w poczet genialnych samouków.
 Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim w latach 1918-1919, a potem w wojnie z bolszewikami w 1920 r. Po demobilizacji pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców w Strzyżewie koło Krotoszyna.
 Działalność społeczną rozpoczął w 1922 r. od wstąpienia do Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast" w Dobrzycy.
 W 1927 r. był współzałożycielem Wielkopolskiego Związku Młodzieży Wiejskiej, a w latach 1928-1930 jego wiceprzewodniczącym.
 Od 1930 r. prowadził dwudziestohektarowe gospodarstwo w Międzylesiu koło Wągrowca i nadal działał w organizacjach wiejskich. W wyborach w 1930 roku uzyskał mandat poselski, w związku, z czym powierzono mu funkcję sekretarza Klubu Parlamentarnego PSL "Piast" i powołano najpierw na członka Rady Naczelnej "Piasta" a potem w latach 1933-1939 na sekretarza Naczelnego Komitetu Wykonawczego Polskiego Stronnictwa Ludowego.
 Podczas strajku chłopskiego w 1937 r., pełnił obowiązki prezesa Naczelnego Komitetu Wykonawczego PSL. Był także prezesem Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych i współorganizatorem Towarzystwa Elektryfikacji Wsi.
 Podczas Wojny Obronnej 1939 r., brał udział w walkach jako kapral piechoty. Pod koniec walk przedostał się przez Węgry do Francji, gdzie wkrótce Prezydent Rzeczpospolitej powołał go na wiceprzewodniczącego, a potem przewodniczącego Rady Narodowej.
 W Paryżu doprowadził do powstania polskiego parlamentu na wychodźstwie i został jego przewodniczącym. W czerwcu 1940 r., zorganizował przedostanie się polskich parlamentarzystów z Francji do Wielkiej Brytanii, gdzie objął funkcję wicepremiera i tekę ministra spraw wewnętrznych w gabinecie gen. Sikorskiego. Po śmierci Naczelnego Wodza Mikołajczyk przejął funkcję premiera, którą pełnił do 24 listopada 1944 r.
    Kiedy w Polsce powstał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, wszedł w jego skład jako drugi wicepremier i minister do spraw rolnictwa i reform rolnych. Szukając porozumienia z utworzonym pod wpływem ZSRR 22 lipca 1944 r. w Lublinie Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego, udał się do Moskwy właśnie w dniach, gdy w Warszawie zaczynało się powstanie. Stalin wprawdzie przyjął go w Moskwie, ale czekając na wieści z Warszawy, poradził obłudnie Mikołajczykowi, by ten sprawy polskie uzgadniał z komunistycznym PKWN. Propozycja Lublina by w Rządzie Tymczasowym na 18 resortów tylko 4 przypadły do obsadzenia przez Mikołajczyka, nie mogła zyskać aprobaty. Nie widząc wyjścia z politycznego impasu, podał się, więc 24 listopada 1944 r. do dymisji. Do chwilowej ugody między przedstawicielami rządu londyńskiego i lubelskiego doszło dopiero 26 czerwca 1945 r.
    Po wojnie Mikołajczyk próbował także kontynuować dawną działalność w PSL. Od sierpnia 1945 r. był jego wiceprezesem, a od stycznia 1946 - prezesem.
 Mimo iż pierwsze wybory w Polsce z 19 stycznia 1947 r. zostały sfałszowane w każdej fazie, a w dziewięciu okręgach spośród 52 unieważniono listy PSL, Mikołajczyk został posłem do Krajowej Rady Narodowej i Sejmu Ustawodawczego.
    Nie mogąc się pogodzić z jawnym wyborczym oszustwem, 23 czerwca decyduje się wystąpić na forum sejmowym w sprawie fałszowania wyborów i terroru stosowanego wobec PSL. Jego przemówienie nie znalazło oddźwięku, natomiast spowodowało znaczne nasilenie represji wobec działaczy PSL.
    W tej atmosferze, po procesie działaczy Win w PSL w Krakowie, w obawie przed aresztowaniem potajemnie opuścił Polskę dzięki pomocy ambasady amerykańskiej. Do Londynu dotarł 3 listopada 1947 r., a stamtąd udał się do USA.